Kościół Pokoju

Kościół Pokoju został zbudowany w latach 1654 – 1655. Jego powstanie wiąże się postanowieniami pokoju westfalskiego, kończącego wojnę trzydziestoletnią (1618-1648). Na jego mocy cesarz musiał wyrazić zgodę na wzniesienie kościołów ewangelickich w trzech śląskich miastach: w Głogowie, Jaworze i Świdnicy. Miały one być zlokalizowane na przedmieściach, zbudowane z materiałów niegodnych Domu Bożego: z drewna, gliny i słomy, a także nie posiadać wieży (obecna pochodzi z I ćw. XVIIIw.). Projektantem tej świątyni był wrocławski architekt Albrecht von Säbisch. W sprawach ciesielskich doradzał mu Andreas Gamper, mistrz z Jawora. Powstała budowla o kształcie prostokątnym, zakończona trójbocznym prezbiterium. Przy jego budowie zastosowano drewnianą konstrukcję ryglową, wypełnioną zgodnie z cesarskim nakazem gliną i słomą. Wnętrze jest barokowe. Uwagę zwracają czteropiętrowe empory – najstarsze II i IV powstały wraz z budową tej świątyni, ozdobione scenami ze Starego i Nowego Testamentu. Natomiast I i III dobudowane zostały na początku XVIII stulecia, o odmiennej już tematyce – dominują tu wizerunki herbów okolicznej szlachty, niekiedy nawet z wizerunkami ich rodowych siedzib oraz godła cechowe. Ołtarz wykonany został w 1672 roku przez Michaela Schneidera. Sześcioboczna koszowa ambona, podtrzymywana przez anioła jest dziełem pochodzącym z legnickiej pracowni rzeźbiarza Mateusza Knothe, a jej wykonanie datuje się na rok 1670. Do innych ciekawych zabytków należy chrzcielnica fundacji Georga von Schweinitz z Kłaczyny i jego żony Anny (1656 r.). Przy ścianie zachodniej znajdują się organy zbudowane w 1855 roku. Całość przykrywa sklepienie kasetonowe ozdobione dekoracją malarską.
Na terenie obecnego parku wokół Kościoła pierwotnie mieścił się cmentarz ewangelicki,który w1972 r.został zlikwidowany.
Świątynia od wieków zachwyca mistrzostwem wykonania i przebogatym wystrojem. Jest świadectwem burzliwych dziejów Europy, perłą światowego dziedzictwa. W jej wnętrzu od lat odbywają się Jaworskie Koncerty Pokoju. W grudniu 2001 r. została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Naturalnego UNESCO.
We wrześniu 2005 r. świątynia obchodziła 350-lecia powstania.

Zwiedzanie:
kwiecień – październik:

    • ● poniedziałek – sobota w godz. 10.00 – 17.00
    ● niedziela w godz. 12.00 – 17.00

w innych godzinach po uprzednim zgłoszeniu telefonicznym
listopad – marzec po uprzednim zgłoszeniu telefonicznym.

Parafia Ewangelicko-Augsburska
Park Pokoju 2
tel. 76 870-51-45
e-mail: jawor@luteranie.pl

zobacz: Gigapanorama Kościoła Pokoju

zobacz: Jaworskie Koncerty Pokoju

Kościół Św. Marcina

Najstarsza świątynia w mieście wzniesiona w stylu gotyckim na przełomie XIII/XIV w. Wystrój barokowy o wysokiej klasie artystycznej. W nawie północnej, w kaplicy mariackiej, znajduje się epitafium Hansa Sapiensa ze sceną Ukrzyżowania i wyrytą datą 1362. W ołtarzu głównym obraz przedstawiający św. Marcina pędzla Feliksa Antona Schefflera. W nawie południowej okazałe epitafium lekarza Baltazara Hartranfta z 1586 r., a na sklepieniach średniowieczne malowidła. W kościele znajduje się datowana na XIV w. rzeźba św. Marcina w szatach biskupich. Interesujące portale: od strony południowej gotycki, wyobrażający w tympanonie św. Marcina na koniu dzielącego się swym płaszczem z żebrakiem oraz późnorenesansowy z ok. 1615 r. z bogatą ornamentyką, flankowany okazałymi kolumnami. Wokół świątyni otoczony murem teren dawnego cmentarza z licznymi epitafiami.

Zwiedzanie:
● poniedziałek – piątek po uprzednim zgłoszeniu telefonicznym
tel. 76 870-31-70 lub 76 871-05-62

Zobacz: Wirtualna wycieczka po Kościele Św. Marcina

Ratusz

Wymieniony po raz pierwszy w dokumencie tkaczy z 1373 r. W 1394 r. wzniesiono wieżę ratuszową jako symbol samodzielności i bogactwa miasta, która po przebudowach zachowała się do dzisiaj. U jej szczytu umieszczono posągi rycerzy i władców, m.in. króla Czech Wacława IV, ks. Bolka II Małego i jego brata, ks. Henryka II. Wieża spełniała przez wieki rozmaite funkcje. Była miejscem skąd wypatrywano pożaru, jedynym zegarem w mieście odmierzającym upływający czas. W niej też mieścił się skarbiec, archiwum i więzienie. Budynek ratusza przebudowywano dwukrotnie: w 1617 i 1846 r. W 1895 r. doszczętnie spłonął, pozostała tylko wieża. W latach 1895-1897 zbudowano go praktycznie od podstaw wg. projektu berlińskiego architekta H. Gutha. 22 listopada 1897 r. uroczyście oddano do użytku nowy ratusz w stylu neorenesansu. Wewnątrz znajduje się sala rajców z największymi witrażami w budowli świeckiej na Dolnym Śląsku, wykonanymi w 1897 r. w Berlińskim Instytucie Witraży.

Zwiedzanie:
poniedziałek – piątek w godz. 8.00 – 15.00
tel. 76 870-20-21

Kamieniczki w Rynku

Prostokątny Rynek, mierzący 140 x 65 metrów, otaczają domy mieszczańskie z arkadami. W miejscu zniszczonej w 1945 r. wschodniej i fragmencie północnej pierzei, na początku lat 60-tych XX w. zbudowano bloki według projektu S. Müllera.
W kamienicy nr 24 (róg Rynku i ul. Klasztornej) mieszkała Hennrieta Hanke (1785 – 1862) autorka licznych i swego czasu poczytnych romansów. W pierzei południowej znajdują się najstarsze domy pochodzące z XVI, XVII i XVIII w. Do najciekawszych należy kamienica nr 23 z charakterystycznym wykuszem.
W pierzei zachodniej znajduje się kamienica nr 8 z wizerunkiem ula na elewacji. Ten element dekoracji jest symbolem pierników, które co najmniej od połowy XVIII w. wypiekane były w Jaworze i które cieszyły się ogromnym uznaniem wśród mieszkańców miasta i Dolnego Śląska.

Teatr Miejski

Pierwsze przedstawienie trupy teatralnej w Jaworze miało miejsce w 1799 r. w zaadaptowanym budynku, mieszczącym wcześniej ławy obuwnicze i chlebowe. Teatr funkcjonował do 1850 r., gdy jego gmach zamknięto ze względu na zły stan techniczny. Wyremontowano go 1869 r. przeznaczając na Bank Przemysłowy, a później na Giełdę Zbożową. Po jej bankructwie powtórnie rozpoczął w nim swą działalność teatr. Wówczas wyremontowano salę teatralną nadając jej neorenesansowy wystrój. Premiera odbyła się 1 grudnia 1875 r. Podczas pożaru ratusza w 1895 r. budynek ocalał. W latach 1925-1928 przeprowadzono remont i modernizację widowni. W 1933 r. został podniesiony do rangi Teatru Prowincjonalnego Dolnego Śląska ze względu m.in. na walory sali teatralnej, jednej z najpiękniejszych na Dolnym Śląsku.

Zwiedzanie:
● poniedziałek – piątek w godz. 8.00 – 15.00
tel./fax: +48 76/ 870-28-78

Zamek Piastowski

Wybudowany w XIII w. był siedzibą kasztelana, później księcia Bolka I i jego następców, a od 1392 r. starostów królewskich. Od XVI w. był siedzibą namiestnika cesarskiego. Po zniszczeniach wojny trzydziestoletniej Otto von Nostitz odbudował zamek w formie nowożytnej rezydencji. Ambicją inwestora było stworzenie siedziby na wzór dworu wiedeńskiego, lecz późniejsze przebudowy z XVIII i XIX w. zatarły kształt rezydencji barokowej. Do dziś charakter renesansowy zachowało w części skrzydło zachodnie, a barokowy skrzydło północno wschodnie. Od 1746 r. aż po koniec lat 50-tych XX w. znajdowało się tu więzienie (w latach 1888-1945 tylko dla kobiet). W czasie II wojny światowej więziono tu uczestników ruchu oporu z Norwegii i Francji, co upamiętnia pomnik znajdujący się na dziedzińcu.
W lipcu 2013 roku zostało udostępnione dla turystów pomieszczenie sali wystawienniczej, w którym mieści się wejście na wieżę, gdzie miejscowi artyści prezentują swoje dzieła.

Godziny otwarcia wieży:
Od Maja do Października Wieża Zamku Piastowskiego będzie czynna od Środy do Niedzieli w godzinach: 11:00 – 17:00 (ostatnie wejście na pół godziny przed zamknięciem wieży.)
Wstęp wolny
Zobacz również film Zamek Piastowski – wieża zamkowa

Klasztor i Kościół Franciszkanek
Zakon ten osiedlił się w Jaworze na początku XVIII w. Początkowo dom zakonny znajdował się przy ulicy Staszica. W 1748r. franciszkanki kupiły od hrabiów Hochbergów posiadłość położoną przy obecnej ulicy Żeromskiego. Wówczas został zbudowany kościół wraz z klasztorem. W latach 1812-1847 miała tu siedzibę szkoła ewangelicka dla dziewcząt, a następnie, do 1904r., szkoła katolicka. W 1905r. na parterze urządzono bibliotekę i czytelnię, a na piętrze prewentorium dla chorych na płuca. W latach 30-tych w świątyni mieściła się rekwizytornia teatralna, a po 1945r. magazyn meblowy. Obecnie należy do Kościoła Zielonoświątkowego.

Kaplica Św. Wojciecha
Barokowy obiekt o średniowiecznej metryce. W miejscu tym znajdowała się synagoga, którą władze miasta przejęły za zgodą króla Albrechta II w 1438r., przebudowując na kościół. Od 1446r. pełnił funkcję kaplicy szpitalnej. W 1729r., z inicjatywy hrabiny Schaffgotsch, została gruntownie przebudowana. W latach powojennych pełniła funkcję kaplicy chrzcielnej.

Poklasztorny zespół oo. bernardynów / Muzeum

Zespół składa się z gotyckiego kościoła p.w. Wniebowzięcia NM Panny i konwentu. świątynia została poświęcona w 1489r. W latach 1565-1638 klasztor należał do miasta, które urządziło w nim m. in. szkołę protestancką. W 1810r. w wyniku kasacji zakonu stał się on własnością państwa. Wówczas mieścił się w nim arsenał wojskowy, a w samym budynku zakonnym policyjny urząd śledczy. W latach 1845-1964 popadał w ruinę. W 1964r. został przekazany Muzeum Regionalnemu, które w okresie od 1964 do 1986r. przeprowadziło generalny remont i prace konserwatorskie. Wewnątrz znajdują się późnogotyckie freski z przedstawienia Męki Pańskiej, postaci św. Bernardyna, stygmatyzacji św. Franciszka, Ostatniej Wieczerzy (fragmenty), Upadku pod krzyżem. Na sklepieniu w kościele znajdują się malowidła z motywem roślinnym oraz siedemnastowieczne malarstwo iluzjonistyczne (nawy boczne).

Mury obronne
Powstały prawdopodobnie pod koniec XIII w. jako inwestycja ks. Bolka I. Do miasta prowadziły cztery bramy: bolkowska, legnicka, złotoryjska i strzegomska (wzmocniona wieżą). W latach 1510-1536, ze względu na rozwój broni palnej, dokonano modernizacji fortyfikacji dobudowując drugi oraz zewnętrzny pierścień murów o średnicy ok. 400 metrów. Miejsca najbardziej zagrożone wzmocniono bastejami, z których można było prowadzić ostrzał z dział, jak i z ręcznej broni. Dziś zachowały się nieliczne fragmenty. W najlepszym stanie przetrwała basteja zwana Zamkiem Anioła. Podczas renowacji, w okresie międzywojennym, w jej ściany wmurowano sześć krzyży pokutnych. Inny fragment pozostałości bastei znajduje się na zapleczu Domu Opieki Społecznej (Plac Seniora). W II połowie XIX w. w wyniku rozbudowy miasta, sukcesywnie rozbierano mury obronne i zlikwidowano stare bramy miejskie.

Ulica Chrobrego
Kamieniczki pochodzą z XVII, XVIII i XIX w.. Przy jednej z nich znajduje się renesansowy portal o rzadko spotykanej formie. Silnie rozbudowana górna część. Dwie konsole i klucz podtrzymują szeroki gzyms nad którym znajdują się dwie tarcze herbowe.

Ulica Legnicka
Przy kamienicy nr 3 znajduje się renesansowy portal pochodzący z końca XVI w. Jest on przykładem naśladownictwa szlacheckich siedzib przez miejscowy patrycjat. Wejścia do domu strzegą zbrojni mężowie w antycznych zbrojach. Czterokondygnacyjna kamienica posiada w narożniku płaskorzeźbę lwa, a we wnętrzu sklepienia krzyżowe.

Wieża ciśnień
Pierwszy wodociąg powstał w 1538r. Ujęcie znajdowało się wówczas przy ulicy Myśliborskiej. Woda była dostarczana drewnianymi rurami do studni w Rynku. Jednak dopiero w 1888r. zbudowano wodociąg w dzisiejszym tego słowa znaczeniu. W najwyższym punkcie miasta w 1889r. wzniesiono ceglaną wieżę ciśnień. Generalną modernizację wykonano w latach 80-tych XX w., co przyczyniło się do likwidacji problemu zaopatrzenia mieszkańców miasta w wodę pitną.

Baszta Strzegomska
Średniowieczna budowla o kwadratowej podstawie przechodzącej od drugiej kondygnacji w ośmiokąt. Jej masywna sylwetka mierzy 24 m wysokości, a grubość murów dochodzi 1,9 m. Zawiera drobne elementy gotyckiej architektury (małe ostrołuczne okienka). Zredukowany hełm stanowi rzadki przypadek tego sposobu zakańczania szczytów wież. Z uwagi na kształt wieżę tę zwano grubym i łysym olbrzymem. Służyła do obrony znajdującej się tu bramy strzegomskiej. Do połowy XVI w. pełniła rolę wieży obserwacyjnej, a następnie więzienia. Pod koniec XVIII w. była prochownią.

Kaplica Św. Barbary
Wybudowana pod koniec XIII w. W 1562r. zamieniono ją na magazyn. Po wojnie trzydziestoletniej Otton von Nostitz nakazał budowlę odnowić i oddać kościołowi katolickiemu. W 1776r. zniszczona przez pożar. Z inicjatywy ks. Franza Bauderta w 1786r. została odbudowana w stylu barokowym. Z początkiem XIX w. przeznaczono ją ponownie na magazyn i warsztaty. W latach 1846-1944 pełniła funkcję kaplicy pogrzebowej. Od 1978r. odbywały się tu lekcje religii i msze św. dla dzieci. Po przeprowadzeniu remontu w 1987r. ponownie stała się kaplicą pogrzebową.
Nad piaskowym portalu, w niszy, znajduje się figurka św. Barbary. We wnętrzu zachował się późnorenesansowy ołtarz ze sceną Adoracji Dzieciątka Jezus.

Park Miejski
Część parku (przed rzeką Nysą Szaloną) powstała w 1844r. w miejscu dawnej strzelnicy bractwa kurkowego (do 1945r. nazywany był Kępą Strzelecką). Natomiast fragment parku znajdujący się za rzeką został założony w 1911r. z inicjatywy kupca Brunona Fuchsa. Powstał wówczas kort tenisowy, plac zabaw dla dzieci oraz pergola na wzgórzu. W pobliżu znajduje się basen letni z wieżami do skoków, motel z 23 miejscami noclegowymi oraz stadion sportowy.

Ośrodek Wypoczynkowy 'Jawornik'


Ośrodek Wypoczynkowy „Jawornik” zajmuje 11 ha, z czego 4,6 ha tworzy lustro wody. W roku 2009 przeszedł gruntowną modernizację, wówczas korzystającym oddano do użytku: pływające molo sportowe, sprzęt pływający (łódki, kajaki i rowery wodne), kort tenisowy ze sztuczną nawierzchnią, boiska do piłki koszykowej ze sztuczną nawierzchnią, dwa boiska do plażowej piłki siatkowej, boisko do plażowej piłki nożnej, skatepark oraz plac zabaw z boiskami do minigolfa.

Na miejscu znajdują się: pole namiotowe, 14 stanowisk na przyczepy kempingowe z podłączeniami energetycznymi. W okresie letnim do dyspozycji jest punkt gastronomiczny. Na obiekcie znajduję się parking na ok. 70 samochodów.
Ośrodek, jako jedyny w kraju, dysponuje stałym pomostem do organizacji zawodów modeli pływających – co roku w drugi weekend czerwca organizowane są tutaj Międzynarodowe Zawody Modeli Pływających klasy FSR. Zawody te cieszą się dużym zainteresowaniem zawodników z całej Europy.
Akwen wodny jest zarybiany i znajduje się pod opieką Polskiego Związku Wędkarskiego i można na nim wędkować zgodnie z zasadami PZW.
Na Ośrodku można organizować liczne imprezy sportowo-rekreacyjne, pokazy, imprezy szkolne i zakładowe oraz pikniki.
Dla podniesienia bezpieczeństwa korzystających i wypoczywających w 2012 r. zamontowano 4 kamery monitorujące Ośrodek przez 24 godz. da dobę. W najbliższym czasie planuje się jeszcze rozbudowę tego systemu.